ကင္ဆာအၾကိဳေရာဂါအေၾကာင္း

ခံတြင္းကင္ဆာ ဆုိတာကို လူေတြၾကားဖူးၾကမွာပါ....
ခံတြင္းကင္ဆာ ဆုိတာကို မေျပာေသးခင္ ခံတြင္းကင္ဆာျဖစ္ေတာ့မယ္ရယ္လုိ႔
သတိေပးတတ္တဲ့ ကင္ဆာအၾကိဳေရာဂါေလးတစ္ခုအေၾကာင္းကို
ေျပာျပခ်င္ပါတယ္.....

က်ေနာ္တုိ႔သြားႏွင့္ခံတြင္းဆရာ၀န္ေတြကေတာ့ အဲ့ဒီေရာဂါကို
OSMF (Oral Submucous Fibrosis) လို႔ေခၚၾကပါတယ္...
ျမန္မာလုိအလြယ္ဘာသာျပန္ရရင္ေတာ့ ခံတြင္းထဲမွာရွိတဲ့
ၾကြက္သားမွ်င္ေတြဟာ ေတာင့္တင္းသြားတဲ့အတြက္ ပါးစပ္ဖြင့္လို႔မရေတာ့တဲ့
ေရာဂါေပါ့....ဒီေရာဂါဟာ warning signs for oral cancer လို႔လည္း
ေျပာၾကပါတယ္...

ဒီေရာဂါျဖစ္ပြားေစတဲ့အေၾကာင္းအရင္းေတြအမ်ားၾကီးရွိတဲ့အနက္
အဓိကျဖစ္ေစတဲ့အေၾကာင္းအရင္းေတြကိုေျပာျပပါမယ္.....

(၁) ကြမ္းယာ
-ကြမ္းယာထဲမွာ ကြမ္းရြက္၊ ထံုး နဲ႔ ကြမ္းသီးပါတာ လူတုိင္းသိၾကပါတယ္..
ဒီထဲမွာမွ ကြမ္းသီးဟာ ဒီေရာဂါကိုအဓိကျဖစ္ပြားေစတတ္တာပါ...
ကြမ္းသီးမွာ ျဖဴျဖဴအေရးအေၾကာင္းေလးေတြရွိပါတယ္..အဲ့ဒီထဲမွာ
ေကာ့ပါး copper ဓာတ္အမ်ားၾကီးပါပါတယ္..လူတစ္ေယာက္အတြက္
ေန႔စဥ္လိုအပ္တဲ့ ေကာ့ပါးဓာတ္ဟာ 0.6-1.6 mgပါ...ဒါေပမဲ့
ကြမ္းစားတဲ့လူတစ္ေယာက္အတြက္ေတာ့ေန႔စဥ္ >5mg per day
ဟာ သူ႔ခႏၶာကိုယ္ထဲကိုေရာက္ရွိေနပါတယ္....တစ္ေန႔တာလိုအပ္တဲ့
အေရအတြက္ထက္ကို ငါးဆေလာက္ပိုမ်ားေနပါတယ္...
-ကြမ္းရြက္..ဒီေနရာမွာ ကြမ္းရြက္အေၾကာင္းေျပာခ်င္သလို ေဆးရြက္ၾကီး
အေၾကာင္းလည္းေျပာခ်င္ပါတယ္...ေဆးရြက္ၾကီးကိုလူေတြပံုစံမ်ိဳးစံုနဲ႔
သံုးစြဲၾကပါတယ္...အေငြ႔ထြက္ေအာင္သံုးေသာေဆးရြက္ၾကီးနဲ႔
အေငြ႔မထြက္ေအာင္သံုးေသာ ေဆးရြက္ၾကီးပါ..အေငြ႔ထြက္ေအာင္သံုးတဲ့
ေဆးရြက္ၾကီးမွာ ေဆးလိပ္၊စီးကရက္၊ေဆးေပါ့လိပ္၊ဖက္ၾကမ္း၊ေဆးျပင္းလိပ္၊
ေဆးတံ စတဲ့ ေသာက္သံုးလိုက္တိုင္းအေငြ႔ထြက္ေစတဲ့အရာမွန္သမွ်ပါ...
အေငြ႔မထြက္ေအာင္သံုးတဲ့ေဆးရြက္ၾကီးထဲမွာေတာ့ ကြမ္းယာ၊ငံုေဆး၊
ရွီခါး အစရွိသျဖင့္ပါပါတယ္...ကြမ္းယာမစားဘဲ ကြမ္းသီးခ်ည္းငံုတဲ့လူေတြလည္း
ဒီထဲမွာ ပါပါတယ္....
ထံုး-ထံုးဟာလည္းကင္ဆာကိုတုိက္ရိုက္ျဖစ္ေစတဲ့ အက်ိဳးသက္ေရာက္မွဳ
ျဖစ္ေစပါတယ္...အားလံုးျခံဳျပီးေျပာရရင္ ေဆးရြက္ၾကီးထည္႔စားေသာ
ကြမ္းယာျဖစ္ေစ..ထည္႔မစားေသာကြမ္းယာျဖစ္ေစ ကြမ္းရြက္ ထံုးနဲ႔
ကြမ္းသီး ပါရင္ကို ခံတြင္းကင္ဆာျဖစ္ေစႏုိင္တယ္ဆိုတဲ့အေၾကာင္းပါ....

လူေတြဟာ ဘာလို႔ကြမ္းယာကိုစြဲလန္းရသလဲဆုိေတာ့
လူရဲ႔စိတ္ကို ေနသာထုိင္သာရွိေစတယ္..ကြမ္း၀ါးေနရတဲ့အတြက္
ပါးစပ္လွဳပ္ေနရတဲ့အတြက္ မပ်င္းေတာ့ဘူး...ျပီးေတာ့ တံေတြးမ်ားမ်ားထြက္တယ္..
တစ္ခ်ိဳ႔က သြားကိုက္ေတာင္ေပ်ာက္တယ္ဆိုတဲ့အယူအဆနဲ႔ကြမ္းငံုၾကတာပါ..
တကယ္ဆန္းစစ္ၾကည္႔မယ္ဆုိရင္ေတာ့ ကြမ္းရြက္ ထံုး ကြမ္းသီး အားလံုးဟာ
လူကိုဒုကၡေပးေနတာခ်ည္းပါပဲ....

(၂) Local Irritants (ကင္ဆာျဖစ္ေအာင္လွံဳ႔ေဆာ္တဲ့အရာ)
ဒီထဲမွာ ဘာပါလဲဆုိေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔စားတဲ့ ငရုတ္သီး ပါပါတယ္..
ငရုတ္သီးထဲမွာပါတဲ့Capsaicin လို႔ေခၚတဲ့ ဓာတ္တစ္မ်ိဳး ရယ္
ေနာက္ ပူစပ္ပူေလာင္ျဖစ္ေစတဲ့အစားအစာမွန္သမွ် နဲ႔ အရက္ဟာလည္း
ခံတြင္းကင္ဆာျဖစ္ေအာင္လွံဳ႔ေဆာ္တဲ့အထဲမွာ ပါပါတယ္.....

(၃) Nutritional Factors (အာဟာရဓာတ္လိုအပ္မွဳ)
သံဓာတ္ဟာက်ေနာ္တုိ႔ခံတြင္း နဲ႔ အေပၚပိုင္းအစာအိမ္နဲ႔အူလမ္းေၾကာင္းမွာ
အေရးပါပါတယ္...ေဖာလစ္အက္ဆစ္၊ဗီတာမင္ ေအ နဲ႔ဗီတာမင္ဘီဓာတ္ေပါင္းစု
ခ်ိဳ႔တဲ့မွဳဟာလည္း ဒီေရာဂါျဖစ္ပြားေစတဲ့အထဲမွာ တစ္ခုအပါအ၀င္ပါ...

(၄)Candidiasis
ဒါကေတာ့မွိဳ ေရာဂါအေၾကာင္းပါ...fungal infection လို႔ေခၚတဲ့
မွိဳေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ေရာဂါဟာ nitrosamine လို႔ေခၚတဲ့ ကင္ဆာကိုျဖစ္ပြားေစတဲ့
ဓာတ္တစ္မ်ိဳးကိုထုတ္ပါတယ္...ဒါေၾကာင့္လည္းခံတြင္းကင္ဆာကိုျဖစ္ပြားေစပါတယ္..

ဒီOSMF လို႔ေခၚတဲ့ေရာဂါကိုျဖစ္ပြားေစတဲ့ေနာက္ထပ္အေၾကာင္းအရင္းေတြ
ရွိပါေသးတယ္..ခႏၶာကိုယ္မွာရွိတဲ့ Gene လို႔ေခၚတဲ့မ်ိဳးရိုးဗီဇေတြေဖာက္လြဲေဖာက္ျပန္
ျဖစ္တာ...ခႏၶာကိုယ္မွာရွိတဲ့ ေရာဂါကိုခုခံကာကြယ္တဲ့အပိုင္းကိုဖိႏွိပ္ျခင္းခံရတဲ့
ေဆးေတြေသာက္သံုးေနရတဲ့အခါ..ေနာက္ ကိုယ့္ခႏၶာကိုယ္ထဲကကိုယ့္ပစၥည္းကို
သူမ်ားပစၥည္းထင္ျပီး ကိုယ့္အခ်င္းခ်င္းျပန္တုိက္ခုိက္တဲ့အခါ စတာေတြမွာလည္း
ဒီေရာဂါျဖစ္ပြားေစတတ္ပါတယ္....
....................................................................................................
ဘယ္လိုလူေတြမွာအျဖစ္မ်ားသလဲ...

-ကြမ္းယာနဲ႔ေဆးရြက္ၾကီးကို အၾကိမ္အေရအတြက္မ်ားမ်ားစားသံုးတဲ့သူေတြ
-ကြမ္းယာကိုပါးေစာင္ထဲထည္႔ျပီး ငံုထားတတ္တဲ့သူေတြ..
-ႏွစ္ရွည္လမ်ားကြမ္းယာစားသံုးတဲ့သူေတြ စတဲ့သူေတြမွာအျဖစ္မ်ားပါတယ္
(ႏွစ္ရွည္လမ်ားစားသံုးတဲ့သူလို႔သာေျပာတာ..ကိုးတန္းေက်ာင္းသားေလး
တစ္ေယာက္ ႏွစ္ႏွစ္ေလာက္ပဲ ရွီခါးစားတာ ဒီေရာဂါျဖစ္လို႔ လာျပတာကိုေတာ့
က်ေနာ္ေတြ႔ဖူးပါတယ္)
................................................................................................

ဒီေရာဂါျဖစ္လာရင္ ဘယ္လိုသိမလဲ...
ပထမဆံုးေရာဂါလကၡဏာေတြကေတာ့

-ပူစပ္ပူေလာင္ျဖစ္တဲ့အရာေတြစားျပီးတဲ့အခါ
ခံတြင္းပူပူေလာင္ေလာင္ၾကီးျဖစ္သလို ခံစားရတာပါ..ဒါဟာ ငရုတ္သီးစပ္လို႔ျဖစ္တဲ့
ခံစားခ်က္နဲ႔မတူပါဘူး..ခံတြင္းတစ္ခုလံုးကို အပူေလာင္ထားသလို ပူေလာင္ေနတာ
မ်ိဳးပါ.(burning sensation) လို႔ေခၚပါတယ္..

-အာေခါင္မွာ အရည္ၾကည္ဖုေလးေတြလို မ်ိဳးေတြထြက္လာျခင္း

-mucosa လို႔ေခၚတဲ့ခံတြင္းထဲမွာရွိတဲ့အေျမွးပါးေတြမွာ အနာျဖစ္လာျခင္း၊
ေယာင္လာျခင္း

-တံေတြး အမ်ားၾကီးထြက္ျခင္း

-အရသာေျပာင္းလဲလာျခင္း နဲ႔

-တံေတြးေတြအမ်ားၾကီးထြက္ေပမဲ့လည္းပါးစပ္ေျခာက္ျခင္း တုိ႔ျဖစ္ပါတယ္..

ဒီ့ထက္ေရာဂါျပင္းလာရင္ေတြ႔လာရမဲ့ ေရာဂါလကၡဏာေတြကေတာ့
-ခံတြင္းထဲမွာရွိတဲ့အေျမွးပါေတြဟာ ျဖဴလာမယ္..
-ပါးေစာင္မွာရွိတဲ့ၾကြက္သားမွ်င္ေတြဟာလည္း ထူထဲလာမယ္..
-အဲ့လိုထူထဲလာတဲ့အတြက္ က်ေနာ္တုိ႔ပါးစပ္ဟာ တျဖည္းျဖည္းမဟနုိင္ျဖစ္လာမယ္.
(ဒီေနရာမွာ က်ေနာ္တုိ႔ပံုမွန္ဟႏုိင္တဲ့ ပါးစပ္ေပါက္အက်ယ္ကိုေျပာျပပါမယ္..
ကိုယ့္ရဲ႔လက္သံုးေခ်ာင္းျဖစ္တဲ့ လက္ညွိဳး လက္ခလယ္နဲ႔ လက္သူၾကြယ္ကို
အလ်ားလိုက္ထားျပီး ပါးစပ္ထဲထည္႔ၾကည္႔ပါ..၀င္တယ္ဆိုရင္ က်ေနာ္တုိ႔ ပါးစပ္ဟ
တာပံုမွန္ပါပဲ..(three finger breadth)ပါ)..
-ပါးစပ္ဟတာခက္ခဲလာတဲ့အတြက္ အစာစားရခက္လာမယ္..အစာမ်ိဳရခက္လာမယ္.
-ပါးေစာင္မွာရွိတဲ့ၾကြက္သားမွ်င္ေတြ မာခဲလာတဲ့အတြက္ ေလခြ်န္လို႔မရတာေတြ..
ဖေယာင္းတုိင္မီးမမွဳတ္ႏုိင္တာေတြ ျဖစ္လာတတ္ပါတယ္...

ေရာဂါလကၡဏာကိုအႏွစ္ခ်ဳပ္ေျပာရမယ္ဆုိရင္ေတာ့ ပါးစပ္ေပါက္တစ္ျဖည္းျဖည္း
က်ဥ္းလာျခင္းက အဓိကပါပဲ...လူေတြဟာလည္း ဒီလိုအစာစားရခက္တဲ့
အခ်ိန္က်မွပဲ က်ေနာ္တုိ႔ဆီကို ေရာက္လာၾကတာခ်ည္းးပါပဲ....
..........................................................................................

ဒါဆုိဒီလိုေၾကာက္မက္ဖြယ္ေကာင္းတဲ့ေရာဂါကို ျဖစ္လာမွကုသတာထက္
မျဖစ္ေအာင္ ေနတာက ပိုမေကာင္းဘူးလား...
ေရာဂါမျဖစ္ေအာင္ကာကြယ္မယ္..
-ေရာဂါကိုအဓိကျဖစ္ပြားေစတဲ့ ကြမ္းသီးစားသံုးျခင္းကို ေရွာင္ၾကဥ္မယ္...
-ေဆးရြက္ၾကီးစားသံုးျခင္း ေသာက္သံုးျခင္းကိုေရွာင္ၾကဥ္မယ္..
-ငရုတ္သီးစတဲ့ပူစပ္ပူေလာင္ျဖစ္ေစတဲ့အရာေတြကို အမ်ားၾကီးမစားဘဲေနမယ္..
-ကိုယ့္ခံတြင္းကိုသန္႔ရွင္းစြာထားမယ္..
-အစားအစာကိုညီညြတ္မွ်တစြာစားမယ္..
-လိုအပ္ရင္ ဆရာ၀န္နဲ႔တုိင္ပင္ျပီး အားေဆးေသာက္သံုးမယ္..
..........................................................................................

ေရာဂါျဖစ္လာရင္ေရာ....
-ကိုယ္က ေဆးလိပ္ေသာက္တယ္..ကြမ္းယာစားတယ္..ဒီလိုေရာဂါလကၡဏာေတြ
ျဖစ္လာတယ္လို႔ ကိုယ့္ကိုကိုယ္သံသယရွိလာရင္ ခ်က္ခ်င္းကြမ္းယာ ေဆးလိပ္
စတာေတြကိုျဖတ္ပါ..မစားဘဲေနပါ..မေသာက္သံုးဘဲေနပါ...
-ခံတြင္းကို သန္႔ရွင္းစြာထားပါ..
-နီးစပ္ရာသြားနဲ႔ခံတြင္းဆရာ၀န္ထံကိုျပသပါ..
-ဒီေရာဂါျဖစ္လာတာကိုမွ ဆက္ျပီးကြမ္းယာ ကြမ္းသီး ေဆးရြက္ၾကီး စတာေတြကို
စားသံုး ေသာက္သံုးေနဦးမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ေနာင္တစ္ခ်ိန္မွာ ခံတြင္းကင္ဆာ
ျဖစ္ပြားလာနုိင္ပါတယ္ဆိုတဲ့အေၾကာင္း။။။။။။။။။။။။။။။။။။။။။။။

ေဒါက္တာႏွင္းငယ္
Ref: Oral Medicine Notes